Hazard a młodzież: jak ochronić nastolatków przed ryzykiem

Autor: Karolina Kowalczyk

Fenomen hazardu, niegdyś ograniczony do fizycznych przestrzeni kasyn i salonów gier, w ostatnich kilku dziesięcioleciach uległ znaczącej ewolucji, przenikając do sfery wirtualnej. Dostępność gier hazardowych online, w połączeniu z atrakcyjnym przekazem marketingowym, stwarza specyficzne zagrożenia, szczególnie dla ludzi młodych, którzy nie posiadają jeszcze wystarczająco rozwiniętej zdolności do samokontroli i racjonalnej oceny ryzyka. Szacuje się, że od 1 do 2% populacji Polski jest uzależniona od hazardu, a szczególnie narażonymi na ten problem są osoby młode, w tym

w wieku 12-18 lat.

Przyjrzyjmy się więc bliżej czynnikom ryzyka, a co najważniejsze, wyjaśnijmy, jakie strategie, mechanizmy i narzędzia są najbardziej efektywne w odniesieniu do uzależnienia od hazardu wśród młodzieży.

Przejdźmy więc do sedna sprawy i poszukajmy odpowiedzi na pytanie: jak chronić młode pokolenie przed negatywnym wpływem hazardu?

Dlaczego młodzież jest tak podatna na wpływ gier hazardowych?

Młodzież, ze swoją naturalną skłonnością do ryzyka i poszukiwania nowych doznań, jest szczególnie narażona na negatywny wpływ gier hazardowych. Według badań CBOS z 2012 roku, aż 12,3% młodych ludzi w wieku do 18 lat jest zagrożonych uzależnieniem od hazardu - to najwyższy odsetek spośród wszystkich grup wiekowych. Co więcej, raport ESPAD z 2011 roku wskazuje, że około 1/3 młodzieży w wieku poniżej 18 lat, przynajmniej raz w życiu uprawiała hazard. 

Skąd tak duże i wciąż rosnące zainteresowanie rozrywką hazardową i uzależnienie od niej? Istniejące czynniki można podzielić na trzy duże grupy.

Należy zauważyć, że w mediach hazard często przedstawiany jest jako atrakcyjna forma rozrywki, co może prowadzić do banalizacji zagrożeń z nim związanych i kształtowania fałszywych przekonań na temat łatwości wygranej.

Ryzyka hazardu dla młodzieży

Hazard i młodzież to połączenie bardzo niebezpieczne dla zdrowia i rozwoju psychospołecznego. Dodatkowo może też generować szereg negatywnych konsekwencji. Do najczęstszych należą:

• Problemy finansowe: zadłużenie, utrata oszczędności, konieczność zaciągania pożyczek, kradzieże;

• Problemy emocjonalne: wahania nastroju, depresja, lęk, problemy ze snem, izolacja społeczna, myśli samobójcze;

• Problemy w nauce: spadek motywacji do nauki, pogorszenie wyników w nauce, wagary, problemy z koncentracją;

• Problemy z prawem: popełnianie przestępstw w celu pozyskania środków na grę, problemy
  z policją;

• Uzależnienie od hazardu: hazard może prowadzić do rozwoju uzależnienia, które jest poważną chorobą psychiczną, wymagającą specjalistycznego leczenia.

Strategie prewencji hazardu wśród młodzieży: rola rodziców
i edukatorów

Skuteczna prewencja hazardu wśród młodzieży wymaga wielostronnych działań ze strony rodziców, edukatorów i instytucji publicznych. Do najważniejszych strategii prewencji należą:

• Edukacja. Przekazywanie rzetelnej wiedzy na temat hazardu, jego mechanizmów i potencjalnych konsekwencji. Edukacja powinna obejmować zarówno aspekty psychologiczne i społeczne, jak
  i prawne związane z hazardem.

• Promocja zdrowych zachowań. Wspieranie młodzieży w rozwoju pasji, zainteresowań
  i umiejętności radzenia sobie ze stresem. Ważne jest również promowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu.

• Kontrola rodzicielska. Ustalenie jasnych zasad korzystania z Internetu i urządzeń mobilnych, monitorowanie aktywności online, ograniczanie dostępu do stron hazardowych.

• Wsparcie psychologiczne. Zapewnienie młodzieży dostępu do profesjonalnej pomocy psychologicznej w przypadku wystąpienia problemów emocjonalnych lub oznak uzależnienia od hazardu.

• Współpraca między instytucjami. Współpraca między szkołami, rodzicami, organizacjami pozarządowymi i instytucjami publicznymi, w celu opracowania i wdrożenia skutecznych programów prewencji hazardu.

Dostępne zasoby wsparcia dla rodzin 

W przypadku wystąpienia problemów związanych z hazardem, wiele instytucji oferuje profesjonalną pomoc i wsparcie.

Infolinie telefoniczne

Infolinie zapewniają możliwość natychmiastowego skontaktowania się z psychologami
i specjalistami ds. uzależnień, często bezpłatnie i anonimowo. Są dostępne 24/7, co czyni je idealnym rozwiązaniem w sytuacjach kryzysowych. Oto kilka numerów telefonów, które warto sobie zapisać, jeśli w Twojej rodzinie występuje uzależnienie od hazardu młodzież:

• Telefon Zaufania dla Osób Uzależnionych i Ich Rodzin (czynny 24/7): 801 889 880;

• Fundacja ITAKA - Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie: 800 70 2222 - oferuje pomoc psychologiczną, także w sprawach uzależnień;

• Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki-Narkomania, który obejmuje szereg uzależnień, w tym hazard: 800 199 990.

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne, które działają w każdej niemal gminie i mieście, służą wsparciem dla uzależnionych dzieci i młodzieży, a także ich rodzin. Specjalizują się w diagnozie
i terapii problemów behawioralnych. Oto tylko kilka z wielu takich organizacji, ale pamiętaj,
że w całej Polsce jest ich kilkadziesiąt:

• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Warszawie, służy wsparciem dla rodzin młodzieży uzależnionej od hazardu;

• PPP nr 1 w Krakowie dostarcza pomoc dla dzieci i młodzieży z uzależnieniami behawioralnymi.

Ośrodki terapii uzależnień - specjalistyczne leczenie

Tego typu organizacje prowadzą kompleksową terapię dla osób uzależnionych, a także realizują programy dostarczające pomoc dla rodzin uzależnionych od hazardu. Wśród najbardziej skutecznych organizacji tego typu można wymienić trzy:

• Ośrodek Terapii Uzależnień Monar w Gdańsku, w którym nacisk kładzie się na terapie grupowe dla osób uzależnionych;

• Centrum Zdrowia Psychicznego i Leczenia Uzależnień 'Terapia' w Poznaniu, gdzie realizowane są indywidualne programy leczenia;

• Instytut Psychologii Zdrowia w Warszawie, w którym można skorzystać ze wsparcia terapeutycznego dla osób z uzależnieniami behawioralnymi.

Organizacje pozarządowe - edukacja i profilaktyka

Organizacje pozarządowe prowadzą działania profilaktyczne, edukacyjne oraz oferują wsparcie psychologiczne i prawne dla rodzin. Podczas prowadzonych przez nie zajęć, dzieci mogą dowiedzieć się, czym jest odpowiedzialna gra, a także głębiej poznać negatywne skutki uzależnienia od hazardu. Wśród takich organizacji znajdują się:

• Fundacja 'Praesterno', która prowadzi warsztaty i świadczy pomoc terapeutyczną;

• Stowarzyszenie 'Zielony Domek' w Wrocławiu, które prowadzi konsultacje indywidualne i terapię rodzinną;

• Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii (PTZN), które skupia się na edukacji młodzieży
  i promocji życia bez nałogów.

Serwisy internetowe - dostęp do wiedzy i poradników

Serwisy internetowe są doskonałym źródłem informacji o hazardzie, jego skutkach oraz możliwościach leczenia.

• https://kasyna-internetowe-radar.com - kompleksowe informacje o uzależnieniach, a także polskich i zagranicznych instytucjach służących wsparciem na drodze do wyleczenia;

• www.hazardzisk.org - treści edukacyjne i poradniki.;

• www.niebingoholizm.org.pl - wsparcie dotyczące gier liczbowych i automatów.

Lokalne instytucje - praktyczna pomoc na miejscu

Lokalne Ośrodki Pomocy Społecznej (OPS) oraz Centra Interwencji Kryzysowej (CIK) oferują bezpłatną pomoc psychologiczną i prawną dla rodzin dotkniętych uzależnieniem od hazardu. Przykładem może być działalność CIK w Krakowie i Warszawie. Fachowcy tych organizacji służą wsparciem w sytuacjach przede wszystkim kryzysowych, czyli takich, kiedy rodzina nie jest już
w stanie samodzielnie sprawować kontroli nad uzależnionym nastolatkiem lub osobą młodą.

Jak stworzyć bezpieczne środowisko dla młodzieży

Aby stworzyć bezpieczne środowisko dla młodzieży i chronić ją przed uzależnieniem od hazardu, szczególną uwagę należy poświęcać edukacji i prowadzeniu otwartych rozmów o zagrożeniach, mechanizmach uzależnienia i jego konsekwencjach. Takie rozmowy powinny toczyć się nie tylko
w rodzinie i szkole, ale także w przestrzeniach publicznych. Niesamowicie ważne jest uczenie dzieci
i młodzieży krytycznego myślenia o hazardzie, a także promowanie zdrowych nawyków spędzania wolnego czasu, przy jednoczesnym ograniczaniu dostępu do gier hazardowych i monitorowaniu wydatków młodzieży. 

Rodzice i opiekunowie powinni dawać dobry przykład, unikać grania w gry hazardowe dzieci

i oferować alternatywne formy rozrywki, np. sport, sztuka, wolontariat. Wsparcie, budowanie silnych relacji i reagowanie na pierwsze oznaki problemu, to podstawa. Ważną rolę odgrywa też współpraca ze szkołą i zaangażowanie w inicjatywy profilaktyczne. 

Wnioski

Problem hazardu wśród młodzieży wymaga kompleksowego i wieloaspektowego podejścia. Skuteczna prewencja powinna opierać się na współpracy rodziców, edukatorów, instytucji publicznych i samych młodych ludzi. Ważne jest promowanie odpowiedzialnych postaw wobec hazardu, kształtowanie krytycznego myślenia oraz umiejętności radzenia sobie z ryzykiem.
W przypadku pojawienia się problemów związanych z hazardem, należy zapewnić młodzieży dostęp do rzetelnej informacji i profesjonalnego wsparcia. 

Autor artykułu

O tym, jak chronić młodzież przed hazardem opowiedziała Karolina Kowalczyk, ekspertka platformy Radar i pasjonatka odpowiedzialnej rozrywki. Jej profil znajdziecie pod linkiem https://kasyna-internetowe-radar.com/karolina-kowalczyk/. Karolina od wielu lat związana jest z działalnością państwowych i pozarządowych organizacji, działających na rzecz zwalczania problemu uzależnienia od hazardu i wraz z zespołem Radar tworzy skuteczne narzędzia offline i online, których celem jest ochrona polskiej młodzieży przed tak poważnym nałogiem.

Artykuł sponsorowany.